Langdurig, moeizaam, frustrerend en tijdrovend. Dat zijn de kernwoorden die naadloos passen op het proces dat de volkstuinvereniging en de gemeente Rotterdam begin 2022 samen zijn begonnen. Onderstaand in chronlogische volgorde de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden
- In april 2022 krijgen wij te horen dat de SVIN ermee stopt per 31-12-2022. De gemeente zal de taken overnemen. Vanaf dat moment proberen de volkstuinverenigingen met de gemeente aan tafel te komen voor meer duidelijkheid. Dat lukt niet.
Vrijwel alle verenigingen organiseren zich in het Platform Rotterdamse Volkstuinverenigingen (ook Elftplaat2), zodat wij met één stem met de gemeente kunnen overleggen. Dat maakt de positie van de volkstuinen sterker.
- Vanuit de gemeente wordt echter geen aanstalten gemaakt om met de volkstuinverenigingen te overleggen over de toekomst, besluiten de verenigingen in het Platform een eigen volkstuinvisie te schrijven. Immers, goed beleid kan pas gemaakt worden als er een visie ligt. Die is er nog nooit geweest, dus dit is het moment. Op 1 december 2022 wordt deze visie overhandigd aan de wethouder.
De volkstuinen hopen dan dat ze worden uitgenodigd aan de onderhandelingstafel, om daarmee invloed te kunnen uitoefenen op de toekomst van de volkstuinen. Dat gebeurt niet.
- Wel zien wij dat er in de gemeenteraad wordt ingestemd om de huur van de volkstuinen te verhogen van 1,85 per m2 naar 3,21 per m2 in drie jaar. Daarover krijgen wij op 8 december 2022 een brief. Alles gaat buiten ons om.
Uiteraard wordt er al diverse maanden op diverse vlakken gepoogd om invloed uit te oefenen op de toekomst van de volkstuinen nu de gemeente alles zonder tussenpartij (eerst RBVV, later SVIN) gaat afhandelen. Maar tot officiële gesprekken komt het niet.
- Dan krijgen alle verenigingen op 10 januari 2023 een pakket van 15 lijvige documenten over de schutting gegooid. Of wij het nieuwe huurcontract maar even willen tekenen.
De stukken komen van de afdeling Vastgoed en hebben de smaak van commercieel vastgoed beheer. Niets wat lijkt op het verhuren van grond voor volkstuinen. Eisen en bepalingen waarvan onze haren recht overeind gaan staan en die soms zelfs volstrekt onmogelijk en onredelijk zijn.
- Dan is de beer los. Verenigingen komen in actie. De gemeente organiseert een informatieavond. Voorafgaand daaraan sturen leden van volkstuinverenigingen e-mails met vragen aan de gemeente, die daardoor wordt overladen. Ook politieke partijen worden betrokken. De informatieavond wordt druk bezocht en zoals een bestuurslid zei ‘het lijkt wel pakjesavond’, want een deel van de voorwaarden en bepalingen die in die 15 stukken staan, worden teruggetrokken of hoeven niet te gelden volgens de wethouder. De onduidelijkheid is groot.
- Op 18 januari 2023 spreekt de wethouder met de raadscommissie Zorg, Welzijn, Cultuur en Sport over de volkstuinen en het nieuwe huurcontract. De commissie en de wethouder schrikken zich rot, want ineens zit en staat de Suze Groenewegzaal vol met volkstuinders op de publieke tribune. Zo vol zelfs dat er mensen in de gang via hun tablet moeten kijken. Dan blijkt ook de impact van aanwezigheid. Ook verschilleden bestuursleden van volkstuinverenigingen (waaronder de voorzitter van Elftplaat2) doen middels een bevlogen toespraak een beroep op de wethouder en commissieleden om de voorgenomen besluiten terug te draaien. En dat werkt!. De wethouder wordt teruggestuurd door de commissie: het huiswerk moet opnieuw. Er moet een proces van burgerparticipatie opgezet worden. De wethouder belooft beterschap.
- In maart 2023 – zonder dat er substantieel overleg is geweest – ontvangen de volkstuinverenigingen een brief van de wethouder met daarin een toelichting op het traject dat in 2023 gevolgd gaat worden ter ontwikkeling van een volkstuinvisie en een daarbij passend huurcontract. De gemeente stelt 1,5 miljoen beschikbaar om het tekort op de begroting te vullen, omdat de huurprijs voor 2023 volgens de gemeente de kosten van 2023 niet dekt.
- Vanaf april 2023 zijn er gesprekken en onderhandelingen over diverse onderwerpen: volkstuinvisie, huurcontract voor 2023 en huurcontract vanaf 2024, handhavingskader, onderhoud, bouwvoorschriften, statuten. Vanuit het Platform doen vertegenwoordigers van werkgroepen mee (de taken zijn verdeeld over diverse werkgroepen). Een aantal verenigingen is uit het Platform gestapt en hebben zich verenigd in de Rotterdamse Autonome Parken (Elftplaat2 is later als onafhankelijke vereniging verder gegaan en blijven deelnemen aan alle gesprekken). Ook zij zijn aanwezig bij de gesprekken met de gemeente. Een enkele niet-aangesloten volkstuinvereniging sluit soms ook aan. Dit duurt tot ca. oktober. Het is een tijdrovend traject, met veel overleggen, die niet altijd efficiënt georganiseerd zijn (herhaling van zetten).
- Voor het ontwikkelen van de Rotterdamse volkstuinvisie worden vier lange werksessies georganiseerd in 2023 onder leiding van een adviesbureau. Ook al zijn er duidelijk punten waarop de gemeente en de volkstuinen ‘agree to disagree’, lijkt het erop dat de volkstuinen goed duidelijk hebben kunnen maken wat er in zo’n volkstuinvisie verwoord zou moeten worden.
- Groot is dan ook de teleurstelling als wij begin oktober 2023 de Rotterdamse volkstuinvisie ontvangen. Degenen die aanwezig waren bij de werksessies herkennen zichzelf helemaal niet in hetgeen verwoord staat. Het lijkt vooral een rechtvaardiging om de woningbouwopgaaf die Rotterdam heeft deels te kunnen realiseren op volkstuingrond.
- Omdat het de gemeente duidelijk was dat de volkstuinvisie niet juichend ontvangen werd door de volkstuinders, heeft de commissie ZWCS een aparte inspreekavond georganiseerd op 15 november 2023. Veel volkstuinders maakten hiervan gebruik. Er was ook ruimschoots publiek.
- Vervolgens sprak de raad op 6 december 2023 met de wethouder. Ook toen waren er weer veel volkstuinders aanwezig in het publiek.
- Op 21 december 2023 is dan de gemeenteraadsvergadering. Tussentijds is er nog contact geweest met de politiek. Het was duidelijk dat de oppositie op de hand van de volkstuinders was en met moties zou komen op de volkstuinvisie. Die werden met verve verdedigd, maar zonder resultaat.
- De Rotterdamse volkstuinvisie is op 21 december 2023 door de gemeenteraad goedgekeurd.
Van de zeven moties zijn er twee aangenomen:
– de volkstuinverenigingen krijgen een aparte afdeling en vallen dus niet meer onder Vastgoed.
– er wordt gezocht met de volkstuinverenigingen naar een manier om Rotterdammers die op de wachtlijst staan alvast een mogelijkheid tot tuinieren aan te bieden.
Van de vijf amendementen is er geen enkele aangenomen.
- De gesprekken over het nieuwe huurcontract vanaf 2024, de algemene bepalingen en de kwaliteitseisen (voorschriften vanuit de gemeente over hoe volkstuinders zich moeten gedragen) zijn in oktober 2023 gestopt. De toezegging is dat wij eind december 2023 een vrijwel definitieve versie toegestuurd krijgen, waarop nog een schriftelijke reactieronde plaatsvindt.
De planning is dat het huurcontract dan in het eerste kwartaal van 2024 door de gemeenteraad goedgekeurd moet worden.
- Ook de gesprekken over het handhavingskader zijn gestopt in oktober 2023. De toezegging is dat wij eind december 2023 een vrijwel definitieve versie toegestuurd krijgen, waarop nog een schriftelijke reactieronde plaatsvindt.
De planning is dat het handhavingskader dan in het eerste kwartaal van 2024 door de gemeenteraad goedgekeurd moet worden.
De gemeente wil een pilot uitvoeren bij vier verenigingen. Wat precies de inhoud en het doel van die pilot is, is niet duidelijk. De gesprekken hierover worden gevoerd vanaf april 2024.
- Verder hebben wij in het najaar gesprekken gehad met de gemeente over het onderhoud op de volkstuinparken en over de bouwvoorschriften.
Voor het onderhoud zullen jaarlijks gesprekken plaatsvinden met elke vereniging om e.e.a. af te stemmen.
Wat de bouwvoorschriften betreft zijn wij nog in communicatie met Bouw- en Woningtoezicht over welke afspraken er gemaakt kunnen worden.
- Qua planning lijkt het erop dat wij in januari 2024 nog een flinke slag te maken hebben met elkaar om het huurcontract en het handhavingskader tot een goed resultaat te brengen. Daarna moet het goedgekeurd worden door de gemeenteraad. Als dat gedaan is, dan krijgen de verenigingen het huurcontract en het handhavingskader voorgeschoteld en moeten zij instemming van de Algemene Ledenvergadering krijgen.
